Verhoogde kans op longontsteking door geitenhouderijen, moeten we ons zorgen maken?

Allereerst goed om te benadrukken: de conclusie uit het rapport betekent niet dat omwonenden van een geitenboerderij 73 procent kans hebben op een longontsteking. Dat percentage is namelijk het extra risico dat mensen lopen ten opzichte van andere Nederlanders die niet in de buurt van een boerderij wonen. Stel dat de gewone Nederlander 2 procent kans op een ontsteking zou hebben, zou een omwonende van een geitenhouderij dus ongeveer 3,46 procent kans hebben.

1. Wat is precies het gezondheidsrisico?

De Gezondheidsraad heeft een causaal verband gevonden tussen wonen in de buurt van een geitenhouderij en een verhoogde kans op longontsteking. "Longontstekingen komen in de buurt van geitenhouderijen vaker voor", zegt Silvia Viergever van de Gezondheidsraad. "Het is niet zo dat er een andere soort longontsteking voorkomt, alleen komt het gewoon vaker voor."

Klachten bij een longontsteking verschillen per persoon. Denk bijvoorbeeld aan hoesten, benauwdheid, koorts of een versnelde ademhaling. "Het kan dat je er gewoon van geneest, het kan dat je er een tijd last van houdt en heel soms overlijden mensen eraan."

2. Wat veroorzaakt het verhoogde risico?

Het risico op longontsteking in de buurt van geitenhouderijen heeft te maken met de micro-organismen, fijnstof en endotoxinen die bij de houderijen vrijkomen. 

Dat zijn formele termen voor kleine deeltjes in de lucht die je kan inademen en die voor gezondheidsproblemen kunnen zorgen. Bij micro-organismen gaat het bijvoorbeeld om bepaalde bacteriën en schimmels.

3. Hoe weten we zeker dat het door geiten komt?

"Het heeft wel duidelijk met geitenhouderijen te maken", stelt Viergever. Er is bijvoorbeeld ook gekeken naar omwonenden van snelwegen, waar men ook te maken heeft met blootstelling aan fijnstoffen. "We hebben gezien dat het risico op longontsteking daar ook verhoogd is, maar dat het dan om 10 tot 15 procent verhoogd risico gaat. Bij geitenhouderijen is dat een stuk meer, met ongeveer 70 procent."

Het betekent overigens niet dat je meteen risico loopt als je een keer in aanraking komt met geiten. Een dagje kinderboerderij om daar geiten te knuffelen, kan dus gewoon. 

Het gaat echt om omwonenden en risicogroepen die in hun dagelijks leven aan de geitenhouderijen worden blootgesteld. Denk bijvoorbeeld aan jonge kinderen bij een kinderdagverblijf of ouderen in een verzorgingshuis; die groepen zijn door hun verlaagde weerstand sowieso vatbaarder voor een ontsteking.

4. Wat kunnen we doen om het risico te verminderen?

De Gezondheidsraad heeft ook gekeken naar maatregelen die kunnen worden genomen om het gezondheidsrisico te verkleinen. Die oplossingen zijn in twee delen gesplitst: het verminderen van de uitstoot en het vergroten van de afstand tussen geitenhouderijen en woningen.

Bij het verminderen van de uitstoot, stelt Viergever dat de sector zelf hier ook al actief mee bezig is. "We weten alleen nog niet zo goed welke maatregelen wel of niet werken", stelt ze. Het is dus belangrijk dat eventuele maatregelen goed worden gecontroleerd om te kijken of het helpt in het verminderen van het gezondheidsrisico. Daarnaast moet er volgens de Gezondheidsraad worden gelet op de afstand, door te zorgen dat er minimaal een kilometer afstand zit tussen woningbouw en geitenhouderijen.

Mensen kunnen zelf verder weinig doen om het risico te verminderen. De Gezondheidsraad stelt dat omwonenden van geitenhouderijen het nieuwe rapport wel kunnen gebruiken om bij de gemeente of provincie aan te dringen op maatregelen, bijvoorbeeld het verplichte verminderen van de uitstoot.