Recht op abortus in VS in gevaar, staat in gelekte kladversie Hof

Het recht op abortus is in de Verenigde Staten sinds 1973 geregeld met het vonnis 'Roe vs. Wade', meer daarover lees je onderaan dit artikel. Als het aan het Amerikaanse Hooggerechtshof ligt, komt er binnenkort mogelijk een einde aan dat fundamentele recht. Dat meldt de politieke nieuwssite Politico, die de heeft de hand weten te leggen op een kladversie van een uitspraak van het Hof.

'We wisten dit eigenlijk al'

In dat document schrijft de conservatieve opperrechter Samuel Alito dat 'Roe verworpen moet worden' omdat het voorstel 'vanaf het begin enorm fout was'. Correspondent Erik Mouthaan zegt dat het nieuws niet als een verrassing komt.

"We wisten eigenlijk al dat het Hof deze kant op redeneert. President Donald Trump benoemde tijdens zijn ambtstermijn drie uiterst conservatieve rechters", zegt Mouthaan over het negenkoppige Hooggerechtshof. "Trump zei er destijds bij dat hij de drie had uitgezocht zodat zij de abortusregeling ongedaan kunnen maken."

In dit artikel leggen we precies uit hoe dat zit. Abortus is al vijftig jaar een van de moeilijkste politieke onderwerpen in de Verenigde Staten en voor- en tegenstanders van de ingreep staan lijnrecht tegenover elkaar.

"Als het beroemde vonnis Roe vs. Wade inderdaad ongedaan wordt gemaakt, is het niet zo dat abortus in heel de VS meteen verboden is", zegt Mouthaan. Het vonnis bepaalde namelijk dat er een landelijk recht was op toegang tot abortus. Als dat landelijke recht komt te vervallen, dan is het dus aan de staten om te bepalen hoe zij abortus willen regelen.

Staten mogen kiezen

"In de linkse, Democratische staten zal er dus niets veranderen", zegt Mouthaan. Meteen na het nieuws van Politico meldde de Democratische gouverneur van New York bijvoorbeeld dat het recht op abortus daar altijd blijft bestaan. Maar er zijn meer dan twintig staten die geleid worden door Republikeinen die al wetten klaar hebben liggen die abortus vrijwel volledig verbieden.

"Denk dan bijvoorbeeld aan een verbod op abortus na zes weken zwangerschap, als veel vrouwen niet eens weten dat ze zwanger zijn", zegt Mouthaan. Ook vrouwen die na een verkrachting of als gevolg van incest zwanger worden, kunnen als het aan sommige Republikeinse staten ligt niet meer in aanmerking komen voor abortus.

'Moord op ongeboren kinderen'

"In de Verenigde Staten wonen veel gelovige mensen die abortus zien als moord op ongeboren kinderen. Zij zeggen dat zelfs als een vrouw verkracht is, het leven dat in haar baarmoeder is, beschermd moet worden", zegt Mouthaan. Als het landelijke recht op abortus verdwijnt, riskeert ongeveer de helft van de Amerikaanse vrouwen niet meer in aanmerking te komen voor de ingreep. Nu al reizen vrouwen naar andere staten om een abortus uit te laten voeren. 

De Democraten probeerden eerder dit jaar nog een wet aan te nemen die abortus legaal maakt, maar daar was in de Senaat geen meerderheid voor te vinden, zegt Mouthaan.

Lekken documenten zeldzaam

Volgens Politico zijn zeker vier andere opperrechters het eens met het voorstel van de conservatieve Alito. Drie progressieve rechters zouden het er níet mee eens zijn. Hoe de voorzitter van het hof, de conservatieve John Roberts, over het plan denkt is niet duidelijk.

Pas over ongeveer twee maanden wordt een definitieve versie van de uitspraak verwacht. Het is volgens Politico voor het eerst in de moderne geschiedenis dat tijdens een zaak belangrijke beslissingen uitlekken en mogelijk kan dat er nog voor zorgen dat rechters van mening veranderen.

Rondom het Hooggerechtshof zijn direct na het nieuws barricades geplaatst. De autoriteiten houden rekening met demonstraties.

Roe vs. Wade

Roe vs. Wade is een begrip in de VS en synoniem voor het recht op abortus in het hele land. Het Hooggerechtshof oordeelde in 1973 in de zaak Roe vs. Wade dat de meeste wetten die abortus verboden, in strijd waren met het grondwettelijke recht op privacy van vrouwen.

Jane Roe was een alias voor een vrouw uit Texas, Norma McCorvey, die een abortus wilde toen bleek dat ze ongehuwd zwanger was van haar derde kind. Henry Wade was de openbaar aanklager in Texas, waar abortus verboden was. McCorvey kreeg haar kind tijdens de zaak en stond het ter adoptie af.

Jane Roe werd door de uitspraak de heldin van de pro-abortusbeweging, maar maakte later een enorme draai. Ze had, zoals ze zelf zei 'het licht gezien', werd strenggelovig en sprak zich uit tegen abortus, euthanasie en het homohuwelijk. Norma McCorvey overleed in 2017 op 69-jarige leeftijd.