Nederland is én blijft belangrijke bondgenoot Oekraïne, blijkt uit de verkiezingsprogramma's
Nederland, demissionair premier Rutte voorop, hoort tot een van de belangrijkste bondgenoten van de Oekraïense president Zelensky. Den Haag helpt Kyiv aan alle kanten, met miljarden euro's voor wapens, voertuigen en straks ook F16-vliegtuigen. Maar verandert dat na 22 november?
Bijna alle partijen willen doorgaan met de steun, zo blijkt uit de verkiezingsprogramma's.
"Dit is een loopgravenoorlog op twee uur vliegen van ons land", zegt Frans Timmermans, lijsttrekker van GroenLinks-PvdA. "Die kan ons ook bedreigen, als Poetin succes bereikt. Wij hebben er echt nationaal belang bij dat Oekraïne deze oorlog wint."
Ook VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz wil de steun voortzetten, zei ze tijdens het RTL-debat op 5 november. Yesilgoz is 'trots' op de voortrekkersrol van Nederland. "Wij weten in onze geschiedenis wat het is om bezet te zijn, om aangevallen te worden. Wij voelen heel sterk: dit gebeurt op ons continent, bij onze buren. Wij moeten blijven helpen."
Wat vinden de grootste partijen?
NSC: "We bieden actief militaire, economische, humanitaire en financiële steun." (…) "Oekraïne moet op termijn lid kunnen worden van de NAVO."
VVD: "Steun aan Oekraïne. (…) Kandidaat-lidstaten, zoals Oekraïne, houden zicht op EU-lidmaatschap. Strikt en fair op uitbreiding."
GroenLinks-PvdA: "Wij willen dat Nederland een leidende rol speelt in het bieden van omvangrijke militaire, humanitaire en economische steun. (…) De toekomst van Oekraïne ligt in de EU."
Bron: verkiezingsprogramma's NSC, VVD, GroenLinks-PvdA
Kritisch
Een paar partijen zijn kritisch. Zo wil de linkse SP de huidige steun voortzetten, maar niet verder opvoeren, aldus een woordvoerder. Ook rechts-populistische partijen zijn kritisch tot zeer kritisch op de steun aan Oekraïne. Met name Forum voor Democratie vindt dat de Russische inval 'de schuld van het Westen is'. Dezelfde uitleg valt te horen bij de Russische machthebbers in het Kremlin.
Kritisch op steun aan Oekraïne
PVV: "De Russische agressor is onrechtmatig Oekraïne binnengevallen. We sturen ons geld en Defensiematerieel zoals F16's niet naar Oekraïne maar houden het voor onze eigen Krijgsmacht."
Forum voor Democratie: "Zo spoedig mogelijk staakt-het-vuren (…) Nederland treedt op als mediator om vredesonderhandelingen mogelijk te maken tussen Rusland, Oekraïne en de NAVO."
Bron: verkiezingsprogramma's PVV, Forum voor Democratie
"Dit kabinet heeft ons actief in een oorlog betrokken waar we niks te zoeken hebben", zegt Wybren van Haga, lijsttrekker van BVNL. "Dat is verwerpelijk, vrede moet motief zijn."
Koers in Den Haag
Welk kabinet er ook komt, bijna alle partijen willen Oekraïne blijven steunen, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Bijna iedereen vindt dat Oekraïne uiteindelijk ook in de Europese Unie hoort. Een standpunt dat vóór de Russische inval bij veel partijen nog ondenkbaar was in de Nederlandse politiek."
Over de koers in Den Haag hoeft Zelensky zich weinig zorgen te maken, zegt Lambie. "De zorg van Kyiv zit vooral bij de Verenigde Staten en de verkiezingen daar volgend jaar."
Winst van Trump, Europa ongerust
Volgend jaar november kiest de Verenigde Staten een nieuwe president. Mogelijk keert Trump terug in het Witte Huis.
Mocht Trump weer president worden, dan zal de steun voor Oekraïne fors afnemen, verwacht Erik Mouthaan, RTL Nieuws-correspondent in de Verenigde Staten. "Nu al zie je bij de Republikeinen groeiend verzet tegen het sturen van nog eens tientallen miljarden naar Zelensky."
De winst van Trump maakt Europese politici ongerust. "Als Trump wint, ben ik bezorgd", zegt Timmermans. "Hij heeft zo'n andere koers uitgezet. Hij heeft bewondering voor Poetin. Dan moeten we als Europeanen er echt voor waken dat we niet in de steek worden gelaten." Timmermans pleit voor meer Europese samenwerking, bijvoorbeeld op het gebied van defensie.