Rita wil nooit meer gepest worden op haar werk: 'Ik was kapot'

"Veel slachtoffers van pesten op de werkvloer schamen zich voor wat hen is overkomen. Ik niet, want waarom zou ik dat zo moeten voelen? De daders moeten zich juist schamen voor hun gedrag. Veel lotgenoten zien het als zwakte dat ze gepest zijn, ze denken dat ze er deels schuld aan hebben gehad. Maar je bent juist sterk als je pesten hebt overleefd. Daarom voel ik geen schaamte, want ik heb gevochten om mijn hoofd hoog te houden."

"In mijn werk als commercieel directeur was ik goed, daar twijfel ik niet aan. Toen ik er drieëntwintig jaar geleden begon, was het een klein bedrijf met drie man personeel. De omzet was toen ongeveer vijfentwintig duizend euro per jaar. Toen ik er achttien jaar later wegging zat er dertig man op kantoor en hadden we een omzet van ruim dertien miljoen.

Ik werkte zeker dertien uur per dag. Ik begon om zes uur ’s morgens, at ’s avonds thuis en als de kinderen op bed lagen werkte ik weer verder. Dat vond ik geen probleem, want ik deed mijn werk graag. Het was leuk, ik had een fijn team onder me en samen bouwden we echt iets op. Daar was ik trots op."

Grillige baas

"Toch belandde ik acht jaar geleden in een burn-out. Het was een combinatie van te veel werken, te veel jetlags omdat ik voor de export vaak naar Amerika vloog en te weinig slaap krijgen. Daarbij komt dat ik me heel verantwoordelijk voelde voor alles en dat de baas niet de makkelijkste persoon was.

Hij kon erg grillig zijn: het ene moment had hij zus besloten, het andere moment moest het toch zo. Mijn batterij was leeg, maar toen ik me ziek meldde zei mijn baas: ‘Je kunt niet ziek zijn.’ Ik stond perplex, maar gelukkig draaide hij later bij en kreeg ik drie maanden rust."

"Na mijn terugkeer op het werk ging ik me vooral richten op het opzetten van onze dochteronderneming in Amerika. In samenspraak met iemand van hr maakte ik een nieuw profiel van mijn functie met taken die te doen waren in een werkdag van maximaal tien uur. Toen mijn baas dit zag, zei hij meteen dat ik dan maar ander werk moest gaan zoeken. Naïef van mij, maar dat nam ik niet zo serieus."

Kennis en vaardigheden in twijfel trekken

"Omdat er veel tijd, geld en energie ging naar het Amerikaanse project, liep de overige export iets achteruit. Mijn baas introduceerde op een bepaald moment een consultant die ons zou helpen met de export. Deze man wilde mijn baan hebben, dat voelde ik aan alles. Openlijk trok hij mijn kennis en vaardigheden in twijfel. Bespottelijk, want ik had nota bene het bedrijf helpen opbouwen.

Vlak hierna werd er een nieuwe CEO aangesteld, die ook al gauw zijn pijlen op mij richtte. Ik denk dat ze bang waren voor mijn kennis en kunde, plus mijn relaties in de business. Maar ook dat ik heel veel wist van de interne keuken van het bedrijf. De consultant wilde de positie van commercieel directeur omdat hij financieel had geïnvesteerd. Toen begon het pesten."

"Het begon met negeren. Mijn telefoontjes of mails aan de twee heren werden niet beantwoord. Daarna gingen ze mij buitensluiten. Toen er een meeting was, kreeg ik te horen dat die niet doorging. Ik was thuis aan het werk toen een andere collega mij belde: iedereen zat te wachten op mij, waarom was ik niet op de vergadering?

Ook een keer zat ik met mijn team in bespreking, toen de consultant de kamer binnenkwam, schreeuwend over wat 'ik nu weer verkeerd had gedaan'. Ineens mocht ik bepaalde dingen niet meer beslissen terwijl die verantwoordelijkheid wel degelijk bij mij lag. En vanuit het niets kreeg ik een totaal negatieve jaarlijkse beoordeling. Ik kon werkelijk niets meer goed doen."

Ontzettend eenzaam

"Van mijn directe collega’s werd ik geïsoleerd. Het was al jaren traditie dat ik mijn team rond nieuwjaar uiteten nam op kosten van de zaak, als bedankje voor hun prestaties. Dat mocht niet meer. Ik werd uit meetings geweerd – zogenaamd had ik daar niets te zoeken -  die wel degelijk relevant waren voor mij.

Mijn functie werd uitgehold en ondermijnd. Collega’s namen afstand van mij, ze wilden er niet in 'meegetrokken worden' en waren bang voor hun eigen baan. Begrijpelijk, maar ik heb me daardoor wel ontzettend eenzaam gevoeld."

"Natuurlijk trok ik aan de bel bij de vertrouwenspersoon. Die vertelde mij op een dag dat hij mensen over mij had horen praten en dat ik inderdaad niets meer goed kon doen. De vele pesterijen veranderden mij. Ik werd achterdochtig en vertrouwde niemand meer. Alle mailtjes printte ik uit als bewijs dat ik heus mijn werk wel deed.

Thuis was ik moe en kreeg ik niets meer uit handen. Ik had geen zin om vrienden te zien, naar de film te gaan of iets leuks te doen. Ik was kapot en lag alleen maar op de bank. Ook werd ik steeds vergeetachtiger, dan werd mijn pinpas weer ingeslikt bij de geldautomaat omdat ik vergat ‘m eruit te halen na het pinnen. Continu had ik een opgejaagd, paniekerig gevoel."

Anderhalf jaar pesterijen

"De laatste meeting met mijn baas, de consultant en de CEO was een ramp. Ze wilden dat ik voortaan vier dagen per week in Duitsland ging werken, maar dat was een compleet andere functie dus ik zag dit niet meteen zitten. De consultant tierde tegen mij: 'Jij met je onnozele smoeltje! Wie denk je dat je bent? Je kunt helemaal niets. Jij gaat in Duitsland werken en je gaat mijn hete adem in je nek voelen.'

Ik stond op, zette mijn lege kopje nog in de gootsteen en liep naar mijn auto. Verdwaasd reed ik naar huis, geen idee meer hoe ik daar ben aangekomen. De volgende dag ging ik naar mijn huisarts, die mij adviseerde om me ziek te melden. Toch ging ik nog op zakenreis naar Oostenrijk. Om een uur ’s nachts kwam ik thuis en kreeg ik bericht dat ik wel om acht uur op het werk werd verwacht. Na anderhalf jaar pesterijen knapte er iets in mij. Hierna heb ik me ziekgemeld."

"Anderhalf jaar lang zat ik in de ziektewet. Ik raakte depressief, er is zelfs een moment geweest dat ik met een touw bij een boom stond om te kijken welke tak mij kon houden. Mijn jonge kleinzoon was mijn lichtpuntje, hij hield me op de been. Het was moeilijk om hulp te krijgen door de lange wachtlijsten bij psychologen. Ik zocht ook juridische hulp. Het was mijn advocaat die mij erop wees dat de wet 'welzijn en gezondheid met betrekking tot pesterijen' overtreden was. 

Hij las de wettekst voor. En voor de eerste keer na bijna twee jaar besefte ik dat ik gepest werd. Hij stelde mijn bazen een bemiddeling voor. Maar dat wilden de heren niet. Ze wilden mij terug in het bedrijf, was het antwoord per aangetekende brief. Alleen al bij die gedachte werd ik misselijk. Mijn advocaat en ik hebben toen besloten om een formele klacht in te dienen wegens pesten op het werk."

Heb jij vragen over zelfmoord?

Stichting 113 Zelfmoordpreventie: bel 113 of 0800-0113 (gratis), of anoniem via de chat op de website 113.nl 

24 uur per dag bereikbaar, 7 dagen per week

'Ze blijven jou pesten'

"De preventie-adviseur waar ik mijn klacht moest neerleggen zei: 'Jij moet niet terug naar dat bedrijf, want ze blijven jou pesten'. Deze woorden betekenden veel voor mij, het voelde als erkenning dat mij onrecht was aangedaan. Na een lange weg kwam er uiteindelijk een onderling akkoord en werd ik afgekocht.

Ik weet nog dat ik een heel dik dossier vol mails en ander bewijs op het bureau van mijn advocaat legde. 'Zo, je kunt er een boek over schrijven', grapte hij. Maar die opmerking bleef bij mij hangen. Ik vond het fijn om de gebeurtenissen op papier te zetten, om mijn eigen gedachten te ordenen. Over mijn ervaringen was ik open, en zo kwam ik via via in contact met andere mensen die op het werk werden gepest. Deze lotgenoten interviewde ik over wat zij hadden meegemaakt. Die gesprekken waren fijn en confronterend tegelijk, soms reed ik in tranen naar huis."

"Ik verdiepte me in pesten op de werkvloer, sprak met vakbonden en kwam in contact met een uitgever. Samen met arbeidspsycholoog Lode Godderis schreef ik het boek 'Gepest op het werk - Herken, bespreek en voorkom pestgedrag op de werkvloer'. Hiermee hoop ik lotgenoten erkenning en herkenning te geven en anderen te laten zien wat pesten met iemand doet. In het boek geven we een aantal tips mee om pesten te voorkomen en om hulp te zoeken."

Scheve machtsverhoudingen 

"Veel mensen denken bij pesten aan kinderen op school, maar ook op de werkvloer komt het heel vaak voor. Het heeft allemaal te maken met scheve machtsverhoudingen. Er moet meer naar peoplemanagement worden gekeken in plaats van naar geld en winst. Wat dat betreft is er nog veel werk aan de winkel voor werkgevers, vrees ik."

"Nog steeds ondervind ik de gevolgen van het pesten. Ik kan veel minder stress aan dan vroeger en ik ben snel moe. Die schade is blijvend. Financieel ben ik er ook op achteruitgegaan, in mijn nieuwe baan als arbeidsbemiddelaar bij de overheid verdien ik een stuk minder dan eerst, en dit heeft ook weer gevolgen voor mijn pensioen."

Zesde zintuig voor pesterijen

"Ik hoop dat niemand hoeft te doorstaan wat mij is aangedaan en ik hoop het zelf ook niet meer mee te maken. Maar dit gaat mij ook nooit meer gebeuren, dat weet ik zeker. Ik heb een zesde zintuig gekregen voor pesterijen en ik vermijd mensen bij wie ik voel dat ze mij in een conflictsituatie kunnen krijgen.

Van mijn huidige collega’s hou ik afstand. Ik ben vriendelijk en makkelijk in de omgang, maar ik ga zelden mee lunchen. Liever ga ik dan even wandelen in mijn eentje. Nooit meer laat ik het toe dat iemand zo mijn persoonlijkheid en ziel raakt."

Wil je geen aflevering van deze rubriek missen? Klik dan op de Nooit Meer-tag hieronder en vervolgens linksboven op 'Volgen'.

Nooit meer? 

Wil jij ook je verhaal kwijt en vertellen wat je 'nooit meer' wil meemaken, doen of juist laten? We zijn benieuwd naar jouw verhaal. Mail ons op weekendmagazine@rtl.nl